تعريف گياه‌خواری

گیاه‌خواری سبكی از تغذيه و نوعي رژيم لاغری محسوب می‌شود كه در آن، شخص از مصرف مواد و محصولاتی نظير گوشت قرمز، گوشت سفيد ماكيان و پرندگان، گوشت شكار، انواع ماهی، صدف و به طور كلي هرگونه محصول حيوانی امتناع كرده و مصرف انواع ميوه‌ها، سبزيجات، حبوبات، دانه‌ها و خشك‌بار را جایگزين آنها می‌كند.

سبک‌های مختلف گياه‌خواری

گياه‌خواری به سبک‌های گوناگون اجراء می‌شود كه در ادامه آنها را شرح خواهيم داد:

گياه‌خواری شير و تخم مرغ: كه در اين روش فرد از هيچ گوشت حيوانی استفاده نمی‌كند ولي محصولات حيوانی نظير انواع لبنيات و تخم‌مرغ را می‌خورد.

گياه‌خواری شير: كه شبيه گياه‌خواری شير و تخم‌مرغ است با اين تفاوت كه در آن تخم‌مرغ مصرف نمی‌شود.

گياه‌خواری تخم مرغ: كه شير و لبنيات از اين رژيم حذف می‌شود ولي تخم‌مرغ در سبد غذايی اين رژيم باقی می‌ماند.

خام گياه‌خواری كه در آن هيچ فرآورده حيوانی مصرف نمی‌شود. در واقع خام گياه‌خواری شكل بسيار سخت‌گيرانه گياه‌خواری است كه هر نوع مصرف محصولات حيوانی را ظالمانه تلقی كرده و آن را محكوم می‌كند. طرفداران آن حتي مصرف ساير فراورده‌های حیوانی از جمله عسل، گلوتن، قرمز دانه مكزيكی(کارمین)، پپسین، انواع ویتامین D3، شِلاک، آلبومین و کازئین را نيز بر خود ممنوع و قدغن می‌کنند. آنها معتقدند که مصرف انواع فراورده‌های حیوانی می‌تواند سلامتی‌شان را در معرض خطر قرار داده و برای محیط ‌زیست  عواقب  جبران‌ناپذیری در بر داشته باشد.

نقدی بر گیاه‌خواری و خام گیاه‌خواری

   پژوهش‌ها حاکی از آن هستند که رژیم‌های گیاه‌خواری و خام گیاه‌خواری فاقد چربی‌های اشباع‌شده و کلسترول و در مقابل دارای مقادیر زیادی ویتامین، مواد معدنی، فیبر و گیاهان مقوی و سالم هستند. هر دوی این رژیم‌ها سرشار از مواد مغذی از جمله میوه‌ها، سبزیجات، دانه‌ها، غلات کامل، خشک‌بار و فراورده‌های سویا هستند اما اگر کسی بدون برنامه‌ درست از این رژیم‌ها تبعیت کند بدنش با کمبودهای جدی از جمله کمبود آهن، کلسیم و کمبود ویتامین D مواجه خواهد شد.

   طرف‌داران هر دو رژیم، کمبود ویتامین B12 و اسیدهای چرب  امگا3 دارند ولی کمبود این مواد در رژیم خام گیاه‌خواری بیش از رژیم گیاه‌خواری است. تحقیقات نشان داده‌اند که  اگر هر یک از این رژیم‌ها  به‌ درستی تنظیم شوند، استفاده از آنها در تمام مراحل زندگی مجاز است در غیر اینصورت بدن با کمبودهای امگا3، ویتامین D، ویتامین B12، و کمبود آهن و کلسیم مواجه شده و سلامت جسم و روان مختل خواهد شد. بنابراین چنانچه  طرفداران این رژیم‌ها تمایل داشته باشند  به  این سبک تغذیه روی بیاورند، لازم است از پزشک و متخصص این حوزه کمک بگیرند و مکمل‌های لازم را مصرف کنند.

   مطالعات محدود دیگری ثابت کرده‌اند که رژیم‌های گیاه‌خواری و خام گیاه‌خواری در ابتلاء به برخی بیماری‌ها نیز تفاوت اندکی دارند، مثلاً خام گیاه‌خواران کمتر از گیاه‌خواران در معرض ابتلاء به دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی و انواع سرطان قرار می‌گیرند. همچنین شاخص توده بدنی (BMI) خام گیاه‌خواران کمتر از گیاه‌خواران است؛ از اینرو هر چه  سن‌شان افزایش یابد، کمتر دچار افزایش وزن  می‌شوند. البته توصیه به استفاده از هر دوی این رژیم‌ها مستلزم تحقیقات بیشتر است و با قطعیت  نمی‌توان درباره مزایا و معایب رژیم گیاه‌خواری صحبت نمود، بلکه لازم است مضرات خام گیاه‌خواری یا گیاه‌خواری را نیز در نظر گرفت.

نتیجه‌گیری

   با توجه به اینکه رژیم گیاه‌خواری و خام گیاه‌خواری قوانین سختگیرانه‌ای دارند و علیرغم نیاز بدن، مصرف پروتئین و گوشت حیوانی در آنها  قدغن است، ممکن است در صورت پایبندی به این رژیم‌ها، بدن‌تان در معرض انواع کمبودها قرار بگیرد؛ بنابراین چنانچه قصد دارید از این رژیم‌ها به عنوان روشی برای لاغری و کاهش وزن استفاده کنید، توصیه می‌شود  قبل از هرگونه اقدام خودسرانه و تدوین برنامه گیاه‌خواری به تنهایی، با یک متخصص این حوزه مشورت کنید و چنانچه او مقید بودن به این رژیم را برایتان بی ضرر تشخیص داد، از برنامه مخصوص آنها استفاده و تبعیت کنید.